شمارش كامل سلول هاي خوني - CBC 

شمارش كامل سلولهاي خون، آزمايشي كلي و ساده است كه از بسياري حالات سلامت و بيماري‌ها تأثير مي‌پذيرد و به همين دليل، نمايانگر نسبتاً خوبي از وضع كلي سلامت بدن است. در اين آزمايش تعداد سلولهاي مختلف خوني شمارش مي‌شوند:

سلولهاي قرمز خون، كه كمبود آنها نشانه كم‌خوني (شايع‌ترين بيماري خون) مي‌باشد.

سلولهاي سفيد خون، كه قسمتي از دستگاه ايمني و دفاعي بدن هستند.

پلاكت‌ها، كه جزئي از سيستم انعقاد خون را تشكيل مي‌دهند.


هنگام نياز به انجام اين آزمايش، از شما خواسته مي‌شود كه از شب قبل، چيزي نخوريد. توجه داشته باشيد كه آشاميدن آب، نه تنها آزمون را مختل نمي‌كند، بلكه تشنگي در هنگام آزمايش، باعث خطا در اندازه‌گيري مقادير واقعي آزمايش مي‌گردد.
 

 چربی های خون-کلسترول و تری گلیسرید

كلسترول، نوعي چربي است كه در ساختمان كليه سلولهاي بدن بكار رفته است. اين ماده ممكن است در كبد، از چربي‌هاي اشباع شده ساخته شود يا اينكه از طريق مصرف گوشت، تخم‌مرغ و ساير مواد غذايي حيواني وارد بدن گردد. كلسترول در داخل بدن، به صورتهاي مختلفي منتقل مي‌شود. موادي بنام ليپوپروتئين‌ها، كلسترول را در داخل خون، حمل مي‌كنند. دو نوع اصلي ليپوپروتئين‌ها عبارتند از ليپوپروتئين با چگالي كم (LDL) و ليپوپروتئين با چگالي زياد (HDL LDL) عمدتاً مسئول انتقال كلسترول به بدن است و HDL، كلسترول را از جريان خون خارج مي‌كند. بهمين دليل، اگر افزايش كلسترول خون، بدليل افزايش LDL باشد، توام با خطر بيماريهاي قلبي – عروقي مي‌باشد. مردان پس از ۳۵ سالگي و زنان پس از ۴۵ سالگي، بايد سطح كلسترول خون خود را منظماً اندازه‌گيري نمايند.

آزمون عملکرد کلیه:

كليه‌ها، وظيفه پاكسازي برخي از مواد زايد و سمي كه حاصل متابوليسم مي‌باشند را برعهده دارند. تستهاي عملكرد كليه، قدرت دفع اين مواد را توسط كليه‌ها مورد ارزيابي قرار مي‌دهد. غالباً جهت اندازه‌گيري قدرت دفع كليه‌ها، غلظت برخي مواد در خون و ادرار همزمان اندازه گرفته مي‌شود. البته در بسياري موارد، ميزان مواد در ادرار جمع شده طي ۲۴ ساعت اندازه‌گيري شده، متوسط آن محاسبه مي‌گردد. جهت اندازه‌گيري ميزان پروتئين يا كراتينين ادرار ۲۴ ساعته، ظرفي به شما داده مي شود و از شما خواسته مي‌شود تا طي ۲۴ ساعت آينده، ادرار خود را در آن ظرف جمع‌آوري كنيد. دقت كنيد كه هربار پس از جمع كردن هر نوبت ادرار، درپوش ظرف را محكم كنيد و ظرف را در جاي خنك نگهداري كنيد. گرم شدن ظرف موجب مخدوش شدن آزمايش مي‌گردد. در انتها، نام و مشخصات خود را روي ظرف بنويسيد و آن را به آزمايشگاه برگردانيد.

خون:

ادرار:

آزمایشات انعقاد خون:

سيستم انعقاد خون در بدن، شامل زنجيره‌اي از واكنشهاي پيچيده است و به عوامل گوناگوني وابسته است. آزمايشات انعقاد خون، خصوصيات كلي اين سيستم را مي‌سنجند و در صورت اختلال هر يك يا مجموعه‌اي از آنها، بررسي دقيقتري به منظور كشف عامل يا عوامل مسئول اختلال انعقاد، صورت مي‌گيرد.

 CBC

CBC : معمولاً این آزمایش شامل اجزای زیر است: 

 

Hb, Hct, RBC count, WBC count, platelet, 5 MCV, 6 MCH, 7 MCHC, 8 RDW  


بحث ما بیشتر در خصوص تفسیر پارامترها و ایندکس‌های هماتولوژی است چون اغلب همکاران با شمارش RBC و WBC میزان هموگلوبین و هماتوکریت آشنا هستند، لذا از MCV آغاز می‌نمائیم.  

 


MCV : عبارت است از حجم متوسط گلبول‌های قرمز.  



میزان طبیعی MCV = fl 96-80 اســـــــــــت fl] ( femtoliter ) واحــــــد سنجش MCV بوده و معادل lit 15- 10 است .  



نحوه اندازه‌گیری MCV : دستگاههای هماتولوژی حجم تعداد زیادی از RBC ها را اندازه‌گیری کرده و میانگین آنها را محاسبه می‌‌نمایند.  



تفسیر: با استفاده از MCV می‌توانیم گلبول‌های قرمز را از نظر حجم در سه گروه Normocyte ، Microcyte و Macrocyte قرار دهیم. RBC های محـــــــــــدودة fl 96-80 = Normocyte هستند، بالای 100 ماکروسیت و زیر 80 میکروسیت هستند.  



• برای اینکه بتوانیم MCV را درست تفسیر کنیم باید تغییرات آن را در دوره‌های مختلف زندگی بدانیم:  


در بدو تولد MCV معادل fl 118-103 است، سپس به موازات رشد کودک MCV کاهش می‌یابد و در یک‌سالگی به کمترین حد خود می‌رسد و میزان آن به fl 8 ± 78 می‌رسد. 

نکته: باید بدانیم که ایندکس های خونی در هر شخصی ثابت است و تغییراتش نباید از 1 ± تجاوز کند مثلاً اگر MCV فردی fl 85 است، با آزمایش‌های متعدد باید بین fl 86-84 باشد و اگر فرضاً میزان آن 75 شود باید همه چیز مجدداً بررسی شود، با استفاده از فـــــــــــرمول DF 1 و Mentzen index در مطب می‌توان از MCV برای تشخیص فقر آهن از تالاسمی استفاده کرد.  



*اگر DF منفی بود تالاسمی و اگر مثبت بود فقر آهن است. 

DF=MCV-RBC-(5 × Hb)-3.4  


MI= MCV/RBC  


• اگر MI زیر عدد 13 باشد تالاسمی و اگر بالای عدد 13 باشد فقر آهن است.  


MCV معدل اندازه RBC را به ما نشان می‌دهد؛ یعنی ممکن است اگر MCV فردی مثلاً fl 80 باشد، RBC کوچک، بزرگ، یا نرمال داشته باشیم ؛حال چه فاکتوری می‌تواند به ما نشان بدهد که چه میزان RBC های کوچک یا بزرگ داریم، این فاکتور RDW نام دارد.  

 


RDW در واقع دامنه پراکندگی حجم RBC ها را به ما نشان می‌دهد.  



مثال: در دو گروه درسی نمرة چهار دانشجو عبارتند از 20-20 و 0و 0و در گروه دیگر 10-10-10-10 است معدل هر دو گروه 10 است همان چیزی که MCV به ما نشان می‌دهد. اما گروه اول و دوم با هم خیلی فرق دارند ما با S.D یا انحراف معیار می‌توانیم تفاوت این دو را کشف کنیم. در گروه دوم انحراف معیار صفر و در گروه اول انحراف معیار 10 است. بنابراین MCV معدل را به ما می‌گوید ولی RDW انحراف معیار را به ما اعلام می کند. در دستگاه‌های اتوماتیک این انحراف معیار حجم به صورت درصدی از میانگین بیان می‌شود و همانطور که می‌دانیم بیان انحراف معیار بصورت درصدی از میانگین را Coefficient of Variation می‌گویند که عبارت است از 100 × CV= RDW= SD/MCV لذا RDW که دستگاه آنرا بصورت CV محاسبه می‌کند، نشان می‌‌دهد که چقدر پراکندگی از نظر حجم RBC ها وجود دارد. به عبارت دیگر RDW معیاری است برای Anisocytosis .  



تفسیر RDW  



RDW بطور نرمال زیر 15% است، هرگاه میزان آن بالا رود نشان دهنده آنیزوسیتوز 1 است.  


وقتی در جواب بیمار ( Report sheet ) هیپوکروم میکروسیتیک آنمی وجود داشته باشد، دو تشخیص افتراقی داریم :  


• 1. آنمی فقر آهن  


• 2. تالاسمی مینور  


حال اگر RDW بالا باشد (بیشتر از 15%)، به نفع فقر آهن و اگر پایین باشد به نفع تالاسمی مینور است.  


در برخی مقالات RDW بالا بعنوان یک اخطار اولیه است برای شروع یک آنمی فقر آهن.  


اگر RDW بین 18-15% باشد، آنیزوسیتوز 1 + است.  


اگر RDW بین 22-18% باشد، آنیزوسیتوز 2 + است.  


اگر RDW بیش از 22% باشد، آنیزوسیتوز 3 + است.  


• حال اگر MCV بالا باشد و RDW هم بالا باشد یعنی اینکه : 1) RBC ها ماکروسیتیک هستند 2) اختلاف در اندازه‌ها هست. چه تشخیص افتراقی مطرح می‌شود؟ جواب: آنمی مگالوبلاستیک.  



• حال اگر MCV بالا ولی RDW طبیعی بود، یعنی اینکه: 

 1) RBC ها ماکروسیتیک هستند 

 2) اختلاف در اندازه ندارند. چه تشخیص‌های افتراقی مطرح می‌شود؟ 

1.Aplastic anemia 
2.Anemia of liver dix 

Mean Cell Hemoglobin : MCH  


میانگین میزان RBC Hb ها را نشان می‌دهد.  


میزان نرمال: 27-31 pg (Pico gram=10 -12 gr)  


( HDW ) 1 :  


(دامنه پراکندگی هموگلوبین RBC ها و یا انحراف معیار Hb ) .  



میزان نرمال :HDV 3.4  


اگر در فردی HDW کمتر از 4/3شد، یعنی RBC ها از نظر وجود هموگلوبین یکدست هستند و اگر HDW بالاتر از4/3 باشد، یعنی RBC ها از نظر محتوای هموگلوبین مختلف هستند ( Anisochromia ). مثال این حالت در ٍ Sideroblastic Anemia است و یا در فقر آهن و در ترانسفیوژن می‌باشند.  



MCHC : یعنی میزان هموگلوبین در حجم مشخصی از RBC ها  


میزان نرمال 33-37% gr .  


• یکی از شاخص‌های کمبود آهن کاهش MCHC است و ما در هر بیماری که MCHC را پایین دیدیم، باید به فکر آنمی فقر آهن بیافتیم و هر گاه MCHC بالا بود، باید به فکر spherocytosis باشیم.  


MPV 2 : حجم متوسط پلاکتی 

میزان نرمال: 7.2-11.1 fl  


برای تفسیر MPV باید همیشه شمارش پلاکتی را در 

نظر بگیریم.  



میزان نرمال شمارش پلاکت: 

mm 3 / 10 3 ×400- 150× 100  

 


تفسیر MPV  


الف) حالت اول: PLT بالا، MPV پایین: در برخی بیماری‌ها مثل بیماری‌های کلاژن واسکولار و برخی نئوپلاسم‌ها مثل کانسر Breast ، بیماری هاچکین 2 و برونکوژنیک کارسینوما 3 و برخی نئوپلاسم‌های مخفی این حالت دیده می‌شود.  


ب) حالت دوم: PLT بالا، MPV بالا: این حالت معیاری برای بیماری‌های میلوپرلیفراتیو مثل CML ، میلوفیبروز، PVC ، Essential thrombocytemia می‌تواند باشد.  


در این بیماری‌ها پلاکت‌ها به علت نقص در stem cell بزرگ، غول‌آسا و دارای کمبود گرانول ( Hypogranular ) می‌شوند و در لام بصورت توده‌های بزرگ همراه با پاهای کاذب دیده می‌شوند.  


حالت سوم: PLT پایین، MPV بالا: (یعنی thrombocytopenia ) مثــــــــلاُ PLT= 70/000 و MPV= 16 fl  


مثال شایع این حالت:  


از بین رفتن پلاکت‌ها در خون محیطی مثل ITP 4 که مگاکاریوسیت‌ها پلاکت‌های جوان را که size بزرگتری دارند، به خون محیطی می‌‌فرستند. 

بیماری برنارد سولوئر 5 (دارای خونریزی و ترومبوسیتوپنی ارثی).  


• 1. Gray Plateler syn 

may hygglin dix  



حالت چهارم: PLT پایین، MPV پایین یا نرمال: که در این حالت مغز استخوان تنبل است و نمی‌تواند پلاکت کافی بسازد مثل آنمی آپلاستیک. کلاً در بیماری که ترومبوسیتوپنی دارد، دو بیماری در تشخیص افتراقی بیشتر مطرح است و MPV به مادر تشخیص کمک می‌کند:  


الف) ITP 

ب) آنمی آپلاستیک  


یعنی اگر MPV بالا بود، به نفع ITP و اگر MPV نرمال یا پایین بود، به نفع آپلاستیک آنمی است.  

 

PDW : Platelet Distribiution Width : (دامنه پراکندگی حجم پلاکت)  


PDW : معیاری است که کوچک یا بزرگ بودن پلاکت‌ها را به ما نشان می‌دهد. (مثل RDW ). 





 

نظرات شما عزیزان:

..................

ساعت22:01---10 ارديبهشت 1392

آقای حیدری درسته که این مطالب علمی خیلی هم مفیده ولی بچه ها زیاد استقبال نمیکنند تو وبلاگ دیگه بیخیال درس بشید و واسه جذابیت وبلاگ به نظر بچه ها توجه کنید

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: